Κροτοφοβία είναι η κατάσταση στην οποtα βρίσκεται ένας σκύλος όταν τρομοκρατείται από το άκουσμα απότομου θορύβου, είτε είναι έντονος είτε όχι και δεν τον συνηθίζει εύκολα με την επανάληψη. Τα δε συμπτώματα επιτείνονται παρά εξαφανίζονται.
Συνήθη συμπτώματα της κροτοφοβίας είναι τα εξής:
Στην αρχή το ζώο χαμηλώνει στο έδαφος, βάζει την ουρά ανάμεσα στα πίσω πόδια, αρχίζεικαι τρέμει, έχει την τάση να φύγει και να κρυφτεί.
Σε πιο προχωρημένη δε κατάσταση παρατηρούνται σπασμοί και εμετός. Οταν βρίσκεται σ' αυτή την κατάσταση πανικού, δεν υπολογίζει ούτε τις παραινέσεις του ιδιοκτήτη, ούτε τον πόνο.
Μια φορά είδα ένα πόιντερ ενός πελάτη, που ήταν δεμένο κάτω από μια τέντα, η οποία χτυπούσε μ' έναν όχι και πολύ δυνατό αέρα. Βρισκόταν σε τέτοια κατάσταση πανικού, ώστε μετά από 5' άρχισε να δαγκώνει την αλυσίδα με την οποία ήταν δεμένο, να επιτίθεται και να προσπαθεί να δαγκώσει την τέντα. Από την προσπάθειά του να φύγει είχε καταματωθεί ολόκληρο από τα χτυπήματα επάνω στην αλυσίδα. Εάν το είχα αφήσει λίγο ακόμα εκεί, το σκυλί θα είχε σκοτωθεί.
Παρουσιάζεται σε όλες τις κατηγορίες σκύλων. Είναι ίσως το μεγαλύτερο από τα ελαττώματα που μπορεί να παρουσιαστούν στο σκύλο, διότι το καθιστά άχρηστο, είτε πρόκειται για σκυλί άμυνας, είτε για κυνηγετικό σκυλί.
Η κροτοφοβία μπορεί να είναι κληρονομική ή επίκτητη. Ομως το πρόβλημα είναι το ίδιο σοβαρό και στις δύο περιπτώσεις. Μπορεί η επίκτητη κροτοφοβία να μη μεταφέρεται κληρονομικά, αλλά αν τα κουτάβια παραμείνουν και συμβιώσουν με τη μητέρα τους, μιμούμενα τη συμπεριφορά της, αποκτούν και αυτά το ίδιο πρόβλημα.
Δεν είμαι από τους ανθρώπους, που θα σας προτρέψουν, να κρατήσετε ένα κροτοφοβικό ζώο και να προσπαθήσετε να το διορθώσετε. Διότι ένα κροτοφοβικό σκυλί έχει γενικά προβληματική συμπεριφορά και δεν παρουσιάζεται το πρόβλημα μόνο κατά τη στιγμή του πυροβολισμού.
Μόνο στην περίπτωση κατά την οποία το σκυλί έχει άλλου είδους προσόντα, τα οποία δεν είναι εύκολο να τα βρούμε σε άλλα ζώα, αξίζει να ασχοληθείτε μαζί του. Ενα πράγμα το οποίο θα ξεκαθαρίσω αμέσως είναι ότι δεν πρέπει ποτέ σε κροτοφοβικό ζώο να συνδυάσουμε τον πυροβολισμό με το θήραμα. Με τη δουλειά την οποία θα κάνουμε, θα φτάσουμε στο σημείο να έχουμε ξεπεράσει το φόβο στον πυροβολισμό αυτό καθαυτό και το ζώο θα δείχνει να έχει αναστολές στην ύπαρξη θηράματος, την οποία θα έχει συνδυάσει με την αναμονή του πυροβολισμού. Αντίθετα, το ζώο σε άλλες ώρες της ημέρας πρέπει να βγαίνει, να αποκτά εξοικείωση με το βουνό και το θήραμα. Η εκπαίδευση σ' αυτόν τον τομέα προχωρά κανονικά, χωρίς όμως να χρησιμοποιούμε κανενός είδους κρότο.
Μπορούμε επίσης να κάνουμε και το απόρτ με σκοτωμένο θήραμα, χωρίς πυροβολισμό.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Βασιζόμαστε στη βασική εκπαίδευση του ζώου.
Ξεκινάμε με το να υποβιβάσουμε τον τρόμο (που αισθάνεται ο σκύλος με τον πυροβολισμό, συναίσθημα κατά το οποίο το ζώο δεν ελέγχει τις ενέργειές του ) σε φόβο, τον οποίο μπορεί μεν να αισθάνεται ο σκύλος αλλά ελέγχει τις πράξεις του.
Για να επιτευχθεί αυτό λειτουργούμε κατά τον ακόλουθο τρόπο:
περπατάμε με το ζώο στο "φους" (στο πόδι), στο δρόμο, ανάμεσα από αυτοκίνητα, ανθρώπους και μηχανήματα, τα οποία κάνουν θόρυβο και απαιτούμε από το ζώο να περπατάει κανονικά δίπλα μας. Το μήνυμα το οποίο θέλουμε να περάσουμε στο σκυλί είναι το εξής: " Δεν με ενδιαφέρει εάν φοβάσαι. Θέλω να περπατάς στο φούς". Επιβραβεύουμε συνεχώς τη σωστή συμπεριφορά και διορθώνουμε ανελλιπώς την κάθε προσπάθεια του ζώου να ξεφύγει από το πόδι μας. Οι διαδρομές αυτές, πρέπει να γίνονται για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και κατά προτίμηση τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας, ώστε η οξύτητα των αντιδράσεων του ζώου να είναι όσο το δυνατόν πιο μειωμένη.
Οταν περπατάμε σε πιο εξοχικό μέρος, μπορούμε να σέρνουμε από πίσω μας 4-5 τενεκεδόκουτα, τα οποία θα κάνουν θόρυβο και θα αποσπούν την προσοχή του ζώου από το βηματισμό μας, ώστε να μας δίνουν το δικαίωμα να το διορθώσουμε.
Οταν το ζώο βρίσκεται σε κίνηση γίνεται καλύτερα ανεκτός ο κρότος από αυτό, παρά εάν βρισκόταν σε ακινησία.
Πολλές φορές, προσωπικά, εφόσον έχω δουλέψει το σκυλί για διάστημα μισής ώρας, ώστε να πέσει το νεύρο του, ξαπλώνω κάτω, το παίρνω αγκαλιά, παίζω μαζί του και ενώ βρίσκομαι κάτω, διπλώνω μαλακά το χέρι μου προς τα μπρος και ρίχνω έναν πυροβολισμό με το πιστόλι των φωτοβολίδων, εξακολουθώντας να χαϊδεύω το ζώο.
Αυτό επαναλαμβάνεται 10-15 φορές και μετά αρχίζω πάλι να εκτελώ ασκήσεις βασικής υπακοής για 10-15 λεπτά, πριν επα- ναλάβω και πάλι την άσκηση. Ο σκύλος έχει πολύ μικρότερη αντίδραση κατ' αυτό τον τρόπο και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά 8 στις 10 φορές. Οταν δούμε ότι ο θόρυβος γίνεται σχετικά πιο ανεκτός, μπορούμε να δοκιμάσουμε την αντίδραση του ζώου στον πυροβολισμό και στο θόρυβο όταν βρίσκεται σε στάση. Βαζουμε το σκυλί να καθίσει και περνάμε από μπροστά του σέρνοντας από πίσωμας τα τενεκέδια που είχαμε χρησιμοποιήσει και προηγουμένως.Εάν δεν σηκωθεί από τη θέση του το διορθώνουμε και επαναλαμβάνουμε.Εάν παρ' όλη την επιμονή μας δεν μπορεί να συγκρατήσει τον εαυτό του και την ώρα που ακούγεται ο θόρυβος από τα τενεκεδόκουτα αυτό πετάγεται επάνω, τότε κάνουμε τη διόρθωση ως εξής:
Βάζουμε στο έδαφος έναν πάσσαλο, ο οποίος έχει έναν κρίκο. Περνάμε μέσα από τον κρίκο ένα κομμάτι σχοινί ορειβασίας, μήκους 15 μέτρων, κάνοντας μια θηλειά, η οποία έχει stop και δεν μπορεί να σφίξει πλέον ενός συγκεκριμένου σημείου. Περνάμε τη θηλειά στο λαιμό του ζώου και έτσι όταν το ζώο σηκώνεται από τη θέση "πλατς" (χάμω ), μπορούμε τραβώντας την άλλη άκρη του σχοινιού, να εξαναγκάσουμε το ζώο να ξαπλώσει, πάλι στη θέση του.
Εφόσον επιτύχουμε την ακινησία τουζώου, κατά τη στιγμή την οποία περνάμε μπροστά του σέρνοντας τα τενεκέδια ή χτυπώνταςτα μπροστά του με δύναμη στο έδαφος, αρχίζουμε πάλι να ρίχνουμε έναν πυροβολισμό κάθε ένα λεπτό κάνουμε με το ζώο στο "φους".
Οταν το ζώο περπατάει δίπλα μας, χωρίς να τινάζεται κατά τη στιγμή του πυροβολισμού, το βάζουμε στη θέση "πλατς". Περνάμε από μπροστά του και προς τις δύο κατευθύνσεις (μπρος-πίσω) και όταν βρισκόμαστε 15 μέτρα μακριά του, ρίχνουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση έναν πυροβολισμό, χωρίς να σταματήσουμε την κίνησή μας, ώστε να δείχνουμε ότι αδιαφορούμε για το θόρυβο.
Μεγάλη βοήθεια σ' αυτή τη φάση μπορεί να μας προσφέρει ένα ήδη εκπαιδευμένο σκυλί, το οποίο θα είναι και αυτό ξαπλωμένο εμπρός από το κροτοφοβικό ζώο, ώστε να του δίνει ένα αίσθημα σιγουριάς και να γίνεται παράδειγμα προς μίμηση. Μπορούμε να ρίχνουμε έναν πυροβολισμό κάθε 30 δευτερόλεπτα έως 1 λεπτό.
Κάθε φορά που το ζώο πάει να σηκωθεί θα πρέπει να το διορθώνουμε με το σχοινί, ενώ κάθε φορά που θα παραμένει στη θέση του θα το επαινούμε. Μετά μπορούμε να του φωνάξουμε ν' ανέβει επάνω μας, να το χαίδέψουμε και να του δώσουμε μια λιχουδιά.
Οταν ο σκύλος αρχίσει να τρώει, ενώ πριν από ένα λεπτό είχε ακούσει πυροβολισμό, σημαίνει πως αρχίζει να ξεπερνά το πρόβλημα.
Θωμάς Πετρόχειλος
Πίσω